Jak nie stracić na przekazaniu praw autorskich do utworu? Praktyczne wskazówki dotyczące wynagrodzenia w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych
Blog

Jak nie stracić na przekazaniu praw autorskich do utworu? Praktyczne wskazówki dotyczące wynagrodzenia w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych

Jak nie stracić na przekazaniu praw autorskich do utworu? Praktyczne wskazówki dotyczące wynagrodzenia w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych
Marcin Lisowski
27.10.2024
5 min read

Określenie wynagrodzenia za przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu stanowi jeden z najważniejszych elementów umowy i jest istotne dla obu stron transakcji. Przepisy prawa wprowadzają szczególne zasady dotyczące tego aspektu, wpływając na swobodę stron w kształtowaniu warunków umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe.

Po lekturze tego artykułu dowiesz się, na co warto zwrócić uwagę przy ustalaniu wynagrodzenia za przeniesienie autorskich praw majątkowych, aby uniknąć nieoczekiwanych komplikacji – jakie zasady obowiązują strony umowy oraz w jakim stopniu mogą one je dostosować do swoich potrzeb.

Czy za przeniesienie autorskich praw majątkowych należy się wynagrodzenie?

Twórca może przenieść autorskie prawa majątkowe do utworu w zasadzie nieodpłatnie, ale z reguły do ich przeniesienia dochodzi za wynagrodzeniem. W takiej sytuacji strony umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych wprost określają jego wysokość, a przynajmniej dla uniknięcia wątpliwości powinny to zrobić.

Warto mieć na uwadze, że jeśli umowa pomija kwestię wynagrodzenia, z mocy prawa zastosowanie będą miały poniższe mechanizmy:

  1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia (art. 43 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
  2. Wynagrodzenie musi być godziwe i odpowiednie do zakresu udzielonego prawa, charakteru i zakresu korzystania oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu (art. 43 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
  3. Domniemywa się, że wynagrodzenie proporcjonalne do przychodów z korzystania z utworu spełnia wymogi, o których mowa w ust. 2 (art. 43. ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Dlatego strony umowy powinny jasno wskazać, czy przeniesienie autorskich praw majątkowych następuje nieodpłatnie - co swoją drogą może nie być dobrym rozwiązaniem np. ze względów podatkowych - czy odpłatnie, a w drugim przypadku określić wysokość należnego wynagrodzenia. W braku tych ustaleń treść umowy uzupełniają wyżej wymienione regulacje ustawy.

{{widget16}}

Warto zwrócić uwagę, że przytoczone powyżej przepisy przyznają wskazane w nich uprawnienia twórcy. Dlatego można spotkać się z poglądem, zgodnie z którym w wyniku takiej redakcji przepisów, będą miały one zastosowanie do obrotu tzw. pierwotnego, czyli kiedy prawa autorskie przenosi twórca utworu, ale już nie do umów przenoszących te prawa pomiędzy kolejnymi podmiotami. Podobny argument w zasadzie można podnosić w stosunku do wszystkich analogicznie sformułowanych przepisów, które odnoszą się do aspektów wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw autorskich majątkowych.

Czy twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji?

Sporządzając umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych trzeba pamiętać również o tym, że do przeniesienia autorskich praw majątkowych dochodzi w zakresie ustalonych przez strony pól eksploatacji. W ramach ochrony praw twórcy utworu ustawodawca przewidział kolejny mechanizm mający zabezpieczyć jego ekonomiczny interes.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji (art. 45 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Dlatego strony umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych powinny rozważyć, czy twórcy ma przysługiwać odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji, czy nie, a w każdym razie jeśli strony nie chcą, aby twórcy przysługiwało odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji - powinny wskazać to w umowie.

Czy po ustaleniu wynagrodzenia można domagać się jego podwyższenia?

Mogłoby się wydawać, że jeśli strony umowy jasno określiły wysokość wynagrodzenie, to ustalenia te nie będą budzić żadnych wątpliwości - wysokość wynagrodzenia jest definitywna i wiążąca, a ewentualne zmiany w tej mierze wymagają zgody obu stron.

W szczególnych okolicznościach twórca może jednak żądać podwyższenia wynagrodzenia. W przypadku gdy wynagrodzenie twórcy jest niewspółmiernie niskie w stosunku do korzyści nabywcy autorskich praw majątkowych, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd (art. 44 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Powyższa zasada to kolejny przejaw ochrony interesów twórcy poprzez ingerencję w zasadę swobody umów. Uznaje się przy tym, że wyrażający ją przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że strony nie mogą w umowie skutecznie wyłączyć możliwości powołania się na niego przez twórcę.

Jednocześnie ustawodawca przewidział sytuacje, w których powyższe uprawnienie nie przysługuje - nie stosuje się go do umów o korzystanie z utworów zawieranych z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi albo z niezależnym podmiotem zarządzającym, określonym w ustawie (art. 44 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Jeżeli natomiast wynagrodzenie twórcy jest określone procentowo od ceny sprzedaży egzemplarzy utworu, a cena ta ulega podwyższeniu, twórcy należy się umówiony procent od egzemplarzy sprzedanych po podwyższonej cenie (art. 48 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

W takich okolicznościach jednostronne obniżenie ceny sprzedaży egzemplarzy przed upływem roku od przystąpienia do rozpowszechniania utworu nie wpływa na wysokość wynagrodzenia, a strony umowy mogą przedłużyć ten termin (art. 48 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Czy po ustaleniu wynagrodzenia można żądać jego obniżenia?

Możliwość żądania obniżenia wynagrodzenia przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidują w przypadku usterki utworu.

Jeżeli zamówiony utwór ma usterki, zamawiający może wyznaczyć twórcy odpowiedni termin do ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia, chyba że usterki są wynikiem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności. Twórca zachowuje w każdym razie prawo do otrzymanej części wynagrodzenia, nie wyższej niż 25% wynagrodzenia umownego (art. 55 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Warto zwrócić dokładniejszą uwagę na ramy, w jakich nabywca praw autorskich może się poruszać w związku z żądaniem od twórcy obniżenia jego wynagrodzenia:

  • po pierwsze - usterki muszą być wynikiem okoliczności, za które twórca ponosi odpowiedzialność,
  • po drugie - zamawiający powinien wyznaczyć twórcy odpowiedni termin do usunięcia usterek utworu,
  • po trzecie - dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu dla zamawiającego otwiera się droga do żądania odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia,
  • po czwarte - obniżenia wynagrodzenia można żądać w takich rozmiarach, aby twórca zachował nie więcej niż 25% umówionego wynagrodzenia,
  • po piąte - twórca zachowuje prawo do zachowania części wynagrodzenia nie wyższej niż 25% niezależnie od tego, czy dojdzie do obniżenia wynagrodzenia (czy odstąpienia od utworu),
  • po szóste - w odniesieniu do prawa zachowania do 25% umówionego wynagrodzenia, w każdym wypadku chodzi tutaj o sytuację, w której twórca otrzymał już (w terminie wcześniejszym) jakąś część umówionego wynagrodzenia.

Dodatkowo należy pamiętać o dalszej treści art. 55 (ust. 3-4) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i wynikających z nich zasadach dotyczących przyjęcia albo nieprzyjęcia utworu oraz ich wpływie na możliwość żądania obniżenia wynagrodzenia w związku z usterką.

Podnosi się również, że strony umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych nie mogą wprowadzić do niej postanowień mniej korzystnych dla twórcy, niż określone w powyższym przepisie.

Podsumowanie

Wynagrodzenie to jeden z kluczowych elementów umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych zarówno dla twórcy, który w ten sposób wyzbywa się swoich autorskich praw majątkowych, jak i nabywcy tych praw. Przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidują jednak pewne mechanizmy mające na celu ochronę ekonomicznego interesu twórcy w takiej relacji.

Zawierając umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych warto pamiętać o tych mechanizmach i odpowiednio uwzględnić ich działanie podczas ustalania warunków umowy, a w ramach przewidzianej przez ustawodawcę elastyczności wykorzystać możliwości ich kształtowania.

Jeśli natomiast chcesz dowiedzieć się, jaka jest różnica pomiędzy przeniesieniem autorskich praw majątkowych a udzieleniem licencji i który z tych dwóch sposobów umożliwienia korzystania z utworu innym podmiotom może być odpowiedniejszy w danych okolicznościach, zapoznaj się z artykułem na naszym blogu Różnice między przeniesieniem praw autorskich a udzieleniem licencji.

Chcesz się upewnić, że Black Friday w Twoim sklepie będzie legalny i bezpieczny?

Skorzystaj z doświadczenia prawników Sawicki Legal. Umów się na darmowy audyt i nie ryzykuj.

potrzebujesz wsparcia w sprawie sądowej przeciwko kontrahentowi?

Skorzystaj z doświadczenia prawników procesowych Sawicki Legal. Pomożemy Ci zaplanować strategię procesową i będziemy reprezentować Cię w sądzie.

Jak wdrożyć ESOP w Twojej firmie?

Chcesz się dowiedzieć więcej o ESOP? Jak bezpiecznie i efektywnie wdrożyć opcje na udziały dla Twoich pracowników? Umów się na bezpłatną konsultację

Kontrahenci Ci nie płacą?

Sprawdź jak nasz zespół może pomóc Ci odzyskać Twoje pieniądze. Nie pozwól, żeby kontrahenci kredytowali się Twoim kosztem. Umów się na bezpłatną konsultację

Considering company set up in Poland?

Contact us and get yourself a professional advice that will make your expansion to Poland smooth and fast.

Jak dobrze napisać regulamin konkursowy?

Nie ryzykuj kwestii podatkowych albo ryzyka uznania konkursu za loterię. Umów się na konsultację.

Kontrahenci nie płacą Twoich faktur?

Wiemy, że w biznesie czas to pieniądz. My też nie lubimy jak kontrahenci próbują się nami kredytować. Sprawdź jak możemy Ci pomóc szybko odzyskać pieniądze.

Chcesz wiedzieć więcej o holdingu?

Skontaktuj się z nami! Opowiemy CI na przykładach, w jaki sposób wygląda tworzenie holdingu i na co zwracaliśmy uwagę, projektując i tworząc holdingi dla naszych wspolników.

Chcesz zabezpieczyć się przed przejmowaniem Twoich specjalistów przez klientów albo konkurencję?

Gwarantuję, że nasi specjaliści zapewnią Ci skuteczną ochronę. Skontaktuj się z nami!

Chcesz wiedzieć jak wdrożyć ustawę o sygnalistach w Twojej firmie?

umów się na bezpłatną konsultację, podczas której odpowiemy na Twoje pytania.

Masz pytania dotyczące prokury?

Skorzystaj z naszego wieloletniego doświadczenia w doradztwie korporacyjnym. Odpowiemy na Twoje pytania i pomożemy wybrać optymalne rozwiązanie.

Potrzebujesz napisać ale sprawdzić umowę o zakazie konkurencji?

Umowa o zakazie konkurencji to jeden z podstawowych dokumentów, z których powinna korzystać każda firma w relacjach z partnerami, pracownikami czy podwykonawcami. Skontaktuj się z nami. Stworzymy umowę o zakazie konkurencji, która realnie zabezpieczy Twoje interesy.

Potrzebujesz wsparcia w rejestracji znaku towarowego?

Skontaktuj się z nami. Nasza rzeczniczka patentowa przeprowadzą Cię przez cały proces rejestracji szybko i bezpiecznie. Uzyskaj ochronę swojego znaku w Polsce, w UE albo na świecie.

Źle podpisana umowa online może być nieważna

Ryzykujesz czy wolisz mieć pewność? Skontaktuj się z nami i sprawdź jak poprawnie podpisywać umowy online

Nie wiesz jak wdrożyć przepisy o ochronie sygnalistów?

Nasi specjaliści są gotowi, żeby: 1. przygotować procedurę wewnętrzną obsługi zgłoszeń; 2. wdrożyć przepisy o ochronie sygnalistów 3. przeprowadzić szkolenie 4. pełnić funkcję osoby odpowiedzialnej za przyjmowanie i obsługę zgłoszeń

Nie wiesz jak napisać umowę NDA, która zabezpieczy interesy Twojej firmy?

Dlatego zajmiemy się tym za Ciebie. Skontaktuj się z nami i przekonaj się:)

Nie wiesz jak dostosować się do DSA?

skontaktuj się z naszymi specjalistami. Powiemy Ci co zrobić, żeby być zgodnym z DSA.

Wiemy, że nie masz czasu ani ochoty zajmować się likwidacją spółki

Dlatego zajmiemy się tym za Ciebie. Skontaktuj się z nami i sprawdź jak bezpiecznie i szybko zlikwidować spółkę zoo.

Nie wiesz jak dobrze udzielić licencji albo przenieść prawa autorskie?

Skorzystaj z naszego wieloletniego doświadczenia. Pomożemy Ci przygotować albo wynegocjować korzystną umowę licencyjną albo umowę przenoszącą majątkowe prawa autorskie.

Chcesz zarejestrować znak towarowy z dofinansowaniem SME Fund?

skontaktuj się nami! Nasz rzecznik patentowy odpowie na Twoje pytania, wyjaśni w jaki sposób skorzystać z dofinansowania oraz przeprowadzi Cię przez cały proces rejestracji znaku towarowego.

chcesz reklamować alkohol w Internecie ale nie wiesz jak?

skontaktuj się nami! odpowiemy na Twoje pytania, m.in. - jeżeli jesteś agencją digital i chcesz reklamować markę alkoholową w SoMe - jesteś e-commerce i nie wiesz jak prezentować alkohol w swojej ofercie - jesteś marketplace i nie wiesz jak wprowadzać merchantów alkoholowych do portalu i jak prezentować ich ofertę

chcesz wiedzieć więcej o odpowiedzialności członka zarządu?

skontaktuj się nami! odpowiemy na Twoje pytania, doradzimy jak możesz się zabezpieczyć

Potrzebujesz wsparcia przy checkboxach w swoim sklepie internetowym?

dla nas to piece of cake :) skontaktuj się nami!

Potrzebujesz wsparcia przy tworzeniu regulaminu na Twoją stronę internetową?

Stać Cię na profesjonalne wsparcie naszych prawników. Wykorzystamy nasze najlepsze doświadczenie i stworzymy regulamin dopasowany do twoich potrzeb oraz specyfiki strony.

Potrzebujesz term sheet i nie wiesz jak się do tego zabrać?

Stać Cię na profesjonalne wsparcie naszych prawników. Wykorzystamy naszej najlepsze doświadczenie transkacyjne, żeby przygotować term sheet, który będzie dopasowany do Twoich potrzeb i do Twojej transakcji.

Planujesz ekspansję Twojego biznesu do Polski i potrzebujesz zaufanego partnera?

Skorzystaj z naszego doświadczenia we wprowadzaniu zagranicznych za Polski rynek. Zyskaj sprawdzonego i doświadczonego partnera w rozwoju Twojego biznesu w Polsce

Potrzebujesz wsparcia w umową przeniesienia praw autorskich?

Skontaktuj się z nami jeżeli: - masz już umowę, ale nie wiesz czy zabezpiecza ona Twoje interesy; - chcesz zbyć / nabyć prawa autorskie ale nie masz umowy;

SHADOW IT dotyczy Twojej firmy?

Skontaktuj się z nami i odzyskaj kontrolę nad tym, w jaki sposób Twoi pracownicy korzystają z narzędzi AI.

potrzebujesz wsparcia przy tworzeniu regulaminu SaaS?

Skontaktuj się z nami. odpowiemy na Twoje pytania i zaproponujemy wsparcie.

Zastanawiasz się, czy narzędzia AI, z których korzystasz w firmie są bezpieczne?

Skontaktuj się z nami. odpowiemy na Twoje pytania albo zaproponujemy szkolenie z bezpieczeństwa korzystania z AI

Nie wiesz jak reklamować wyroby medyczne zgodnie z przepisami?

Skontaktuj się z nami. Odpowiemy na Twoje pytania, doradzimy jak reklamować wyroby medyczne zgodnie z nowymi wymogami

Zastanawiasz się jak legalnie wykorzystać treści stworzone z pomocą AI?

Nie tylko doradzamy w kwestiach prawnych związanych z AI, ale sami korzystamy z narzędzi wykorzystującej sztuczną inteligencję w codziennej działalności kancelarii. Chętnie podzielimy się swoimi doświadczeniami.

Nie wiesz jak prawidłowo informować klientów o obniżkach cen?

Przebrnięcie przez wytyczne UOKiK dot. informowania o obniżkach cen to nie lada wyczyn. Nawet dla nas, prawników. Oszczędź swój czas i miej pewność, że działasz zgodnie z przepisami. Skontaktuj się ze mną! Umówienie spotkania zajmie Ci mniej niż 2 minuty! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu

Skonsultuj się z ekspertem

Mierzysz się z zagadnieniem, o którym piszemy w tym artykule? Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się ze mną! Umówienie spotkania zajmie Ci mniej niż 2 minuty! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu

Udostępnij ten post

Zobacz także

Regulaminy korzystania z narzędzi AI - po co je czytać?

Regulaminy korzystania z narzędzi AI - po co je czytać?

Dlaczego powinieneś przeczytać regulamin narzędzia AI z którego korzystasz? Jakie to ma znaczenie dla bezpieczeństwa Twojego, Twojej firmy albo Twoich pracowników? Ten artykuł odpowiada na te pytania.
Marcin Lisowski
Marcin Lisowski
7 sierpnia 2023
Co powinien zawierać regulamin SaaS (Software as a Service)? 15 niezbędnych elementów

Co powinien zawierać regulamin SaaS (Software as a Service)? 15 niezbędnych elementów

Jeżeli tworzysz lub posiadasz aplikację w modelu SaaS i zastanawiasz się co powinien zawierać Twój regulamin, ten artykuł jest dla Ciebie.
Aleksandra Rojek
Aleksandra Rojek
01.09.2023
Shadow IT – związane z nim ryzyka i jak się przed nimi chronić

Shadow IT – związane z nim ryzyka i jak się przed nimi chronić

Z artykułu dowiesz się czym jest SHADOW IT i jakie ryzyka dla Twojej firmy z tego wynikają.
Marcin Lisowski
Marcin Lisowski
05 września 2023

Let's work together

Dziękujemy! Twoje zgłoszenie zostało wysłane!
Ups! Coś poszło nie tak podczas przesyłania formularza.