Likwidacja spółki z o.o. - na czym polega?

Od czasu do czasu można usłyszeć o (z)likwidowaniu spółki, a termin "likwidacja" używany jest wówczas z reguły w znaczeniu potocznym. Określenie to wydaje się budzić raczej negatywne skojarzenia z sytuacją niepożądaną i jako skutek czynników pozostających zupełnie poza kontrolą spółki. Tymczasem likwidacja może być wynikiem różnych okoliczności, np. wyczerpania formuły danego biznesu, branym pod uwagę przez wspólników już podczas zakładania spółki.

Na czym w takim razie polega likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - kiedy likwidację należy przeprowadzić, kim jest likwidator spółki i jaką spełnia rolę w procesie likwidacji, oraz jak likwidacja spółki z o.o. przebiega? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Co oznacza likwidacja spółki z o.o.?

Termin "likwidacja" wydaje się być używany jako potoczne określenie pewnych działań prowadzących do formalnego zakończenia istnienia spółki albo samego zakończenia istnienia spółki jako czynności dokonanej.

Jednak w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych likwidacja to etap funkcjonowania spółki z o.o. w kontekście wygaszania jej działalności, a w jego ramach zespół czynności wynikających z przepisów prawa. Natomiast głównym celem działań w okresie likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki z o.o., aby można było doprowadzić do wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.

Etap ten poprzedzony jest wystąpieniem przyczyn rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym samo rozwiązanie spółki - definitywny koniec jej istnienia - następuje po przeprowadzeniu likwidacji z chwilą wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.

Schemat procedury prowadzącej do zaprzestania istnienia spółki wygląda więc następująco:

1. Wystąpienie przyczyn rozwiązania spółki z o.o.
2. Otwarcie likwidacji - które następuje w zależności od przyczyny rozwiązania spółki z o.o. z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.
3. Okres likwidacji spółki.
4. Przeprowadzenie (zakończenie) likwidacji.
5. Wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.
6. Rozwiązanie spółki z o.o., które następuje z chwilą jej wykreślenia z rejestru przedsiębiorców KRS.

Kiedy należy przeprowadzić likwidację spółki z o.o.?

Likwidacja prowadzona jest w związku z rozwiązaniem spółki i jest to co do zasady etap poprzedzający rozwiązanie spółki. Dlatego w pierwszej kolejności muszą zaistnieć przyczyny jej rozwiązania. Zostały one uregulowane w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Przyczynami rozwiązania spółki, które wymagają przeprowadzenia likwidacji, są:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki;
• uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza, chyba że przeniesienie siedziby ma nastąpić do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a prawo tego państwa to dopuszcza;
• w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, również uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym;

Ponadto o rozwiązaniu spółki z o.o. wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS może orzec sąd rejestrowy w przypadku, gdy:

• nie zawarto umowy spółki;
• określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem;
• umowa spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, wkładów lub kapitału zakładowego;
• wszystkie osoby zawierające umowę spółki nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania;
• na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki;
• na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Również w takich sytuacjach, tj. gdy o rozwiązaniu spółki orzeczeniem decyduje sąd, wymagane jest przeprowadzenie procedury likwidacyjnej spółki.

Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia "w likwidacji" (np. Nazwadanejspółki spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji).

Kto może być likwidatorem spółki z o.o.?

Wskutek otwarcia likwidacji sp. z o.o. kompetencje zarządu w pewnym sensie przejmuje likwidator. Likwidatora można więc w dużym uproszczeniu postrzegać jako substytut członka zarządu w okresie likwidacji spółki.

W trakcie likwidacji zarząd spółki z o.o. przestaje reprezentować spółkę - dotychczasowe zasady reprezentacji nie są już stosowane, a miejsce zarządu zajmują likwidatorzy. Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej. W spółce może więc działać jeden lub więcej likwidatorów.

Sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji określa się w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu. W każdym przypadku sąd może zmienić sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji. Kompetencje likwidatorów w porównaniu do kompetencji zarządu są jednak ograniczone i zasadniczo obejmują grupę tzw. czynności likwidacyjnych.

Jakie są etapy likwidacji spółki z o.o.?

Likwidację można podzielić na pewne etapy:

1. Otwarcie likwidacji spółki z o.o.

Tak jak zostało to wyjaśnione wcześniej, w zależności od sytuacji otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.

W praktyce do otwarcia likwidacji najczęściej dochodzi kiedy wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podejmą decyzję o zakończeniu jej działalności - wskutek powzięcia przez zgromadzenie wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki. Warto jeszcze raz podkreślić, że taka uchwała powinna być stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza.

2. Zgłoszenie otwarcia likwidacji spółki z o.o. do rejestru przedsiębiorców KRS

Zgłoszenie otwarcia likwidacji do rejestru przedsiębiorców KRS jest obowiązkowe. Wraz z tym zgłoszeniem konieczne jest złożenie do sądu rejestrowego kompletu właściwych dokumentów oraz informacji dotyczących rozwiązywanej spółki.

Zgłoszenie otwarcia likwidacji spółki z o.o. wymaga uiszczenia opłaty sądowej oraz za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w łącznej wysokości 350 złotych.

W praktyce wspólnikom najczęściej zależy na możliwie najszybszym zamknięciu spółki dlatego ważne jest zapewnienie wsparcia nie tylko prawników ale również księgowości, która przygotowuje sprawozdania finansowe wymagane w procesie likwidacji. W Sawicki Legal najczęściej przejmujemy kontakt z księgowością, żeby odciążyć likwidatora i przyspieszyć komunikację, a tym samym skrócić proces likwidacji. Damian Sawicki, CEO, attorney at law

3. Okres likwidacji spółki z o.o.

Okres likwidacji to szereg czynności, które przy pewnym zaangażowaniu zgromadzenia wspólników powinni podjąć likwidatorzy. W szczególności likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Są to tzw. czynności likwidacyjne. Nowe interesy likwidatorzy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki - jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników.

Przykładem innego obowiązku likwidatorów jest ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, z jednoczesnym wezwaniem wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia. Jest to ogłoszenie odpłatne, a opłatę ustala się na podstawie ilości znaków, w kwocie 0,70 zł za jednej znak. Sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy się nie zgłosili lub których wierzytelności nie są wymagalne albo są sporne, należy złożyć do depozytu sądowego.

Na likwidatorach spoczywają ponadto obowiązki związane z dokumentacją finansową spółki -likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji, który składają zgromadzeniu wspólników do zatwierdzenia. Likwidatorzy powinni po upływie każdego roku obrotowego składać zgromadzeniu wspólników sprawozdanie ze swej działalności oraz sprawozdanie finansowe. Likwidatorzy sporządzają też tzw. sprawozdanie likwidacyjne, które podlega zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników.

Okres likwidacji to również inne ograniczenia dla spółki, np. otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury i prokura w okresie likwidacji nie może być ustanowiona.

Natomiast jednym z ostatnich i jednocześnie niezwykle ważnych działań w tej fazie likwidacji jest podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, który nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Jeśli umowa spółki nie określa innych zasad, majątek ten dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów.

Warto nadmienić, że w okresie likwidacji nie można, nawet częściowo, wypłacać wspólnikom zysków ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań.

{{widget17}}

4. Zgłoszenie zakończenia likwidacji spółki z o.o. do rejestru przedsiębiorców KRS.

Po dokonaniu stosownych czynności likwidacyjnych i zakończeniu likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki sprawozdanie likwidacyjne i złożyć je sądowi rejestrowemu, z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. Wniosek ten podlega opłacie sądowej oraz od ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w kwocie 400 złotych.

Na tym etapie powstaje też obowiązek oddania na przechowanie osobie wskazanej w umowie spółki lub w uchwale wspólników ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki. W braku takiego wskazania przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

Część Kodeksu spółek handlowych regulującą likwidację spółki z o.o. zamyka przepis nakazujący likwidatorowi zawiadomić o rozwiązaniu spółki właściwy urząd skarbowy, przekazując do niego odpis sprawozdania likwidacyjnego.

Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. W tym momencie ustaje byt prawny spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zmieniłem zdanie - czy mogę wycofać się z likwidacji spółki z o.o.?

Może zdarzyć się tak, że okoliczności powodujące rozpoczęcie procedury likwidacyjnej spółki ulegną zmianie. Czy w takiej sytuacji istnieje możliwość wycofania się z likwidacji?

Tak, wycofanie się z decyzji o likwidacji jest możliwe. Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może zapobiec jej rozwiązaniu, chyba że:

• z żądaniem rozwiązania wystąpił niebędący wspólnikiem członek organu spółki lub oznaczony w odrębnej ustawie organ państwowy, albo
• rozwiązanie spółki nastąpiło orzeczeniem sądu rejestrowego, w sytuacji gdy: 1) nie zawarto umowy spółki; 2) określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem; 3) umowa nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, wkładów lub kapitału zakładowego; 4) wszystkie osoby zawierające umowę spółki nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

Na czym zatem polega likwidacja spółki z o.o.?

Likwidacja spółki z o.o. polega na jej formalnym rozpoczęciu (otwarciu), a w konsekwencji dopełnieniu przez likwidatorów szeregu różnego rodzaju czynności określonych w przepisach prawa, mających na celu wygaszenie jej działalności i ostatecznie rozwiązanie spółki wraz z wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców KRS. Czynności te można podsumować jako obejmujące odpowiednie zgłoszenia i ogłoszenia, sporządzenie odpowiednich dokumentów finansowych, właściwe pokierowanie działaniem spółki nastawione na zakończenie bieżących interesów, spieniężenie majątku i ściągnięcie wierzytelności, a względem jej wierzycieli na ich zaspokojenie lub zabezpieczenie, w ostatniej fazie mające na celu podział pomiędzy wspólników majątku pozostałego w spółce po przeprowadzeniu czynności likwidacyjnych.

‍