Szybka i sprawna windykacja, czyli nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

Postępowanie upominawcze jest jednym z trybów postępowania cywilnego, którego celem jest uproszczenie i przyspieszenie procesu dochodzenia roszczeń pieniężnych lub innych rzeczy zamiennych.

Postępowanie upominawcze jest szczególnie korzystne dla wierzycieli, ponieważ skraca czas i zmniejsza koszty uzyskania tytułu wykonawczego (nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności), stanowiącego podstawę egzekucji należności.

W niniejszym artykule przedstawimy główne aspekty dochodzenia należności w postępowaniu upominawczym, w tym warunki jego stosowania, przebieg oraz korzyści i ograniczenia.

Warunki stosowania postępowania upominawczego

Kodeks postępowania cywilnego reguluje postępowanie upominawcze. Tryb ten ma zastosowanie w sprawach o roszczenia pieniężne lub inne rzeczy zamienne (przesłanki pozytywne), chyba że według treści pozwu roszczenie jest oczywiście bezzasadne, twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość lub zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego (przesłanki negatywne).

Możliwość wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zarezerwowana została przede wszystkim w mniej skomplikowanych sprawach. Główną cechą tego postępowania jest wydanie nakazu zapłaty na posiedzeniu niejawnym, bez obecności stron.

Zakłada się przy tym, że pozwany, po otrzymaniu nakazu i uznaniu jego zasadności, nie wniesie sprzeciwu. Dzięki temu możliwe jest rozstrzygnięcie sprawy bez potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego podczas rozprawy, co oszczędza czas i koszty zarówno sądowi, jak i stronom.

Przebieg postępowania upominawczego

Podstawą wszczęcia tego postępowania jest pozew, w którym powód powinien dokładnie określić swoje żądanie oraz przedstawić dowody na jego poparcie. Sąd z urzędu bada, czy może wydać w tym trybie nakaz zapłaty, więc brak złożenia stosownego wniosku nie przekreśla możliwości uzyskania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Co istotne, w postępowaniu upominawczym sąd wydaje nakaz zapłaty jedynie na podstawie pozwu, jeżeli stwierdzi wystąpienie przesłanek pozytywnych i brak wystąpienia przesłanek negatywnych.

Nakaz zapłaty to orzeczenie sądu wydane w sprawie cywilnej o mocy wyroku. W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, aby w oznaczonym terminie zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł w tym terminie sprzeciw.

Pozew zostaje doręczony pozwanemu razem z nakazem zapłaty.

{{widget27}}

‍

Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym

Nie w każdej sprawie pozwany godzi się z wydaniem nakazu zapłaty. W takiej sytuacji istnieje możliwość zaskarżenia nakazu zapłaty poprzez wniesienie sprzeciwu w określonym terminie. Wskutek wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem, sprawa przekazywana jest do postępowania zwykłego i wyznaczana jest rozprawa.

Jest to bardzo ważne, ponieważ nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub jeśli sprzeciw został wniesiony po terminie, ma moc prawomocnego wyroku. Oznacza to, że taki nakaz zapłaty, opatrzony klauzulą wykonalności, może być podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej.

Termin na wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym

Sąd wydając nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym umieszcza w jego treści sentencję, zgodnie z którą nakazuje pozwanemu, aby w terminie oznaczonym w nakazie zapłaty zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.

Termin ten różni się w zależności od miejsca doręczenia nakazu:

• dwa tygodnie od dnia doręczenia, jeśli nakaz zapłaty jest doręczany pozwanemu w kraju,
• miesiąc od dnia doręczenia, jeśli nakaz zapłaty jest doręczany pozwanemu poza granicami kraju na terytorium Unii Europejskiej,
• trzy miesiące od dnia doręczenia, jeśli nakaz zapłaty jest doręczany poza terytorium Unii Europejskiej.

W praktyce najczęściej stosowanym terminem na złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty jest okres dwóch tygodni.

Korzyści i ryzyka postępowania upominawczego

Korzyści:

• szybkość - postępowanie upominawcze jest znacznie szybsze niż tradycyjne postępowanie cywilne. W wielu przypadkach wierzyciel może uzyskać nakaz zapłaty w ciągu kilku tygodni,
• koszty - koszty postępowania upominawczego są niższe w porównaniu z kosztami tradycyjnego postępowania sądowego, co jest korzystne zwłaszcza dla osób fizycznych lub małych przedsiębiorstw.

Ryzyka:

• sprzeciw od nakazu zapłaty - głównym ryzykiem dla powoda jest wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty przez pozwanego, co powoduje utratę mocy nakazu. W takiej sytuacji sprawa jest automatycznie kierowana do tradycyjnego trybu rozpoznania, co wydłuża czas postępowania, a także może zwiększyć jego koszty,
• wątpliwości sądu – pozew w postępowaniu upominawczym powinien zostać sporządzony w sposób najpełniej wyjaśniający istotę sprawy oraz wykazujący dochodzone roszczenie. Jeżeli twierdzenia pozwu budzą wątpliwość, sąd nie wyda nakazu zapłaty tylko skieruje sprawę do postępowania na zasadach ogólnych, a więc doręczy pozwanemu pozew i zobowiąże go do sporządzenia odpowiedzi.

Podsumowanie

Postępowanie upominawcze jest efektywnym narzędziem w dochodzeniu roszczeń. Dzięki swojej prostocie i szybkości, stanowi atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnego postępowania sądowego.

Niemniej jednak, wierzyciele powinni być świadomi potencjalnych ryzyk, takich jak możliwość wniesienia sprzeciwu przez pozwanego, co może wydłużyć czas dochodzenia należności, a także zwiększyć ich koszty.

Odpowiednie sporządzenie pozwu, uwzględniające wymogi postępowania upominawczego, może znacząco poprawić efektywność windykacji należności, co jest kluczowe dla utrzymania płynności finansowej.

‍